Krok po Kroku: Obróbka astrofotografii programami Siril i GraXpert

Teleskop Seestar S50 to naprawdę ciekawe urządzenie i brama do drzwi z napisem astrofotografia. Poniżej przedstawiam krótki opis, jak edytować zdjęcia z tego urządzenia wykorzystując program Siril.

Prolog Napad o świcie¹

Nie uważam, że opisana poniżej metoda jest najlepsza. Po prostu ja tak teraz obrabiam materiał z Seestara. Za miesiąc może być inaczej. 
Materiał obrabiam w taki sposob, aby efekt końcowy podobał się przede wszystkim mojej skromnej osobie.
Jest to, moim zdaniem szybki sposób, niewymagający dużej wiedzy, bez wgłębiania się w szczegóły.

Wstęp

Moje pierwsze próby obróbki zdjęć z teleskopu Seestar, czyli z kategorii astrofotografia, z wykorzystaniem programów Siril, GraXpert opierały się na znalezionym na jakiejś grupie facebookowej opisie jego lekkiej modyfikacji. Skopiowałem, wydrukowałem i… Kartkę mam do dziś. Jej stan świadczy o częstym użytkowaniu.

Początkowo najwięcej wiadomości uzyskałem na grupach FB poświęconych Seestarowi (polskimi i angielskimi) oraz Sirilowi. Z wielu powodów zrezygnowałem z korzystania z tej platformy, ale podam pamięci nazwy grup:

• Seestar (Official ZWO Group)
• Seestar POLSKA
  • Maciej Obarzanek – polecam jego poradnik obróbki astrofoto: https://wiki.astrofanatycy.pl/books/workflow-obrobki-zdjec-glebokiego-nieba
  • Patrycja Anna Mikołajczyk
• Siril

Z czasem wypracowałem swoją własną ścieżkę, którą się dzielę. Przy okazji dziękuję Markowi, który mnie zmotywował, motywuje i mam nadzieję, że będzie motywować.

Ważne

Może się to wydawać dziwne, ale ja podczas edycji zdjęć wieczorem lub w nocy zapominam o jednej rzeczy. O włączonej opcji ocieplania barwy ekranu od zmierzchu do świtu. Wyłącz to na czas edycji. 😉

Programy

Podczas procesu obróbki materiału wykorzystuję niżej wymienione programy:

• Siril
• ASTAP
• GraXpert
• StarNet
• Cosmic Clarity
• Adobe Lightroom

Lights

Po sesji smażenia obiektu, klatki (pliki z rozszerzeniem .fit) zgrywam do katalogu lights  w katalogu Sirila

ASTAP

Uruchamiam program.

1. w zakładce Light (zaznaczone kolorem bordowym) dodaję skopiowane wcześniej pliki.
   Pod macOSem nie działa zaznaczenia wszystkich plików z Cmd-A (odpowiednik Ctrl-A) i trzeba zrobić to sposobem:
   • strzałkami na klawiaturze z naciśniętym przyciskiem Shift
   • myszką zaznaczam pierwszy plik, przechodzę na sam dół listy i z włączonym przyciskiem Shift klikam ostatni element.
2. zaznaczam untick worst images, podaję ile najgorszych plików ma odrzucić (zaznaczone na obrazku kolorem ciemnoniebieskim)
3. klikam na Analize and organize images (kolor zielony) i czekam.
4. kilkam sortowanie według Quality (kolor pomarańczowy)
   • plik oznaczony koroną  (👑) znajduję na dysku i zmieniam nazwę dodając na przykład „1-”, tak aby to był pierwszy plik przy sortowaniu po nazwie
   • pliki ze skierowanym w dół kciukiem (👎) zaznaczam (strzałki na klawiaturze+Shift!), wciskam prawy przycisk myszy i zmieniam ich rozszerzenie na bak. Pliki nie będą brane pod uwagę przy stackowaniu.

Siril cz. 1

Do stackowania klatek z Seestara używam trzech skryptów:

1. Seestar_OBI — do klatek tego samego kadru
2. Seestar_OBI_Mosaic — do mozaiki
3. Naztronomy — można używać do obu trybów, ale wolę skrypty Maćka. Skrypt jest defaultowo w Sirilu, w razie czegoś trzeba go włączyć

Uruchamiam jeden z nich, chwila czekania (w zależności od liczby klatek, sprzętu) i mam zestackowany materiał, który będę dalej obrabiać.

GraXpert

Do obróbki używam wersji beta tego programu.

Przed pierwszą obróbką należy ściągnąć odpowiednie modele AI (w ustawieniach zaawansowanych programu, na obrazku po prawej stronie)

Ważne!

Po każdym kroku w GraXpercie nagraj plik Saving (6) a następnie, przed przejściem do następnego kroku, wgraj Loading(1) ten świeżo zapisany plik.
Dlaczego? 
1. Robiąc wszystko krok po kroku, bez zapisu, przechodząc do ostatniego etapu Denoising GraXpert nie pamięta poprzednich kroków,
2. GraXpert lubi się zawiesić i trzeba go ręcznie killić. Gdy masz zapisane poprzednie kroki, to oszczędzasz czas.

Wgranie pliku

Plik do obróbki wgrywam za pomocą 1 Loading +

Ustawienie sposobu wyświetlania

Funkcja zaznaczona na czerwono na poniższym obrazku ustawi sposób wyświetlania obrazu na rozciągnięty, aby widzieć nad czym pracujesz. 😉

Crop

Jeśli jest taka potrzeba, to plik można nieco przyciąć – 2 Crop +

Ekstrakcja tła

Krok następny to ustalenie co jest tłem a co właściwym obiektem.

3 Background Extraction +

Możemy zdać się na AI wybierając AI jako metodę…

ustawienia:

• Metoda: AI
• Smoothing: 0.8

…l ub zrobić to ręcznie wybierając inną metodę i wybierać punkty ręcznie, lub skorzystać z automatu.

Plik nagrywam

6 Saving +

… następnie go wgrywam.

1 Loading +

Deconvolution

Aby gwiazdy wyglądały jak gwiazdy

4 Deconvolution +

najpierw Stars-only

plik nagrywam 6 Saving + a następnie go wgrywam 1 Loading +

Jeżeli jest taka potrzeba, to robię to także dla opcji Object-only. plik nagrywam 6 Saving + a następnie go wgrywam 1 Loading +

Denoising

Odszumianie zdjęcia.

5 Denoising +

w systemie macOS nie działa tutaj akceleracja graficzna!

Zakończenie pracy z GraXpertem

Nagrywam 6 Saving + dwukrotnie:

1. raz z defaultową nazwą, tak dla bezpieczeństwa
2. drugi raz z w miarę krótką nazwą — później to docenisz w Sirilu

Siril cz. 2

Obrobiony w GraXpercie plik wgrywam do Sirila i wykonuję:

Zmiana trybu wyświetlania

Zmieniam tryb wyświetlania z Linear na AutoStretch

W trybie Linear plik wyświetlany jest tak, jak wygląda w rzeczywistości. Zdjęcie jest przeważnie ciemne i nic nie widać. W trybie AutoStretched histogram jest automatycznie rozciągnięty i można zobaczyć więcej, aby widzieć z czym pracuję.
Nie wpływa to na obrabiany plik tylko zmieniany jest sposób wyświetlania.

Image Plate Solver

Z menu Sirila wybieram Tools ➡️ Astrometry ➡️ Image Plate Solver…

Siril sprawdza co jest na zdjęciu. Jaki obiekt. Jeżeli potrzeba to obróci obraz.
Sprawdza to w dostępnych online bazach gwiazd (trwa to dłużej) lub ze ściągniętego na dysk katalogu Gaia DR3.
Jeżeli korzystasz ze skryptów, które robią to podczas atakowania, to nie musisz się interesować co i jak (zakreślone czerwonym kolorem w dolnej części obrazka). Klikasz OK .
Jeżeli jednak stackujesz w inny sposób i dane te nie są zapisane, należy pomóc Sirilowi, wpisując jaki obiekt jest na obrazie (zakreślone czerwonym kolorem w lewej, górnej części obrazka), z jakiego serwera ma korzystać (zakreślone zielonym kolorem w prawej, górnej części obrazka)

Ekstrakcja tła

Image Processing ➡️ Background Extraction

Jest to opcjonalne, bo zrobiłem to już w GraXpercie. Moim zdaniem są obiekty, które gorzej na tym wychodzą.

Tutaj można zdać się na automat i po prostu nacisnąć Generate . Program zaznaczy na obrazie to co jest według niego jest tłem. To te czerwone kwadraty na obrazie po lewej stronie. Jeżeli zaznaczył za mało to można dodać kolejne punkty klikając myszką. Jeżeli zaznaczył za dużo to klikamy na punkt prawym przyciskiem myszy i go kasujemy.

Oczywiście można samemu zaznaczyć wszystkie te punkty.

Następnie klikamy na  Compute Background (w tym momencie zazwyczaj widać, czy nie odpuścić tego kroku, bo mogą wychodzić jakieś dziwne gradienty) a na koniec Apply .

Spectrophotometric Color Calibration

Image Processing ➡️ Color Calibration ➡️ Spectrophotometric Color Calibration

To po prostu kalibracja kolorów zdjęcia z wykorzystaniem danych z katalogu gwiazd Gaia DR3.

Podobnie jak przy PlateSolve można korzystać z lokalnej bazy (ściągniętej na dysk).

Tutaj trzeba pamiętać o dwóch parametrach:

• OSC Sensor ➡️ wybrać ZWO Seestar S50
  • OSC Filter ➡️ ZWO Seestar LP lub UV/IR Block lub No filter

Jeżeli nie wiesz, którego filtra użyć, to sprawdź nazwy plików fit, które obrabiasz. 
Te z włączonym filtrem Light Pollution mają w nazwie LP te bez filtra mają w nazwie IRCUT.

Zielony szum

Image Processing ➡️ Remove Green Noise…

Kolor zielony nie występuje w obiektach głębokiego nieba (DSS). Są oczywiście wyjątki: komety, niektóre mgławice. Zielony kolor to przede wszystkim szum będący konsekwencją budowy sensora (GRBG²). Nie chcę za dużo zielonego, więc używam tej funkcji.

Star removal

Zmieniam tryb wyświetlania na Linear i przystępuję do usunięcia gwiazd ze zdjęcia i dalszej edycji.

Czasami okazuje się, że wersja starless jest naprawdę urocza!

Image Processing ➡️ Star Processing ➡️ StarNet Star Removal…

Kliknij po prostu Execute .

Po zakończonym procesie otrzymuję dwa pliki:

• starless_*
• starmask_*

Siril wgrywa od razu ten pierwszy plik i zabieram się do jego edycji

Histogram transformation

Czas na zrobienie magii. 😉

Image Processing ➡️ Stretches ➡️ Histogram Transformation

Przyznaję się, że ja idę na łatwiznę i daję opcję auto (kolor czerwony).

klikam Apply (kolor zielony) i teraz mogę bawić się suwakami zielone strzałki)

Asinh Transformation

Image Processing ➡️ Stretches ➡️ Asinh Transformation…

Suwakiem ustawiam poziom czerni.

Cosmic Clarity

Z poziomu Sirila, za pomocą skryptów Pythona, można uruchomić programy z pakietu Cosmic Clarity Suite – AI Based Sharpening, Denoising , Satellite Trail Removal, Super Resolution, and now Dark Star (star removal).

Ja korzystam z dwóch skryptów

Denoise

Scripts ➡️ Python Scripts ➡️ Processing ➡️ CosmicClarity_Denoise.py

Bez wgłębiania się w szczegóły, używane przeze mnie parametry to:

• Denoise strength: 0.5
• czasami omijam ten krok, gdy widzę, że po przetworzeniu kiepsko to wygląda. 😉

Sharpen

Scripts ➡️Python Scripts ➡️Processing ➡️ CosmicClarity_Sharpen.py

Używane przeze mnie parametry:

• Stellar Amount: 0.5
  • Non-Stellar Amount: 0.5
  • Non-Stellar Strength: 0.5
• nagrywam plik

Po zakończeniu działania skrytpów nagrywam plik.

Denoise i Sharpen wykonuję osobno dla pliku starless_ i starmask_.

Star Recomposition

Image Processing ➡️ StarProcessing ➡️ Star Recomposition

W nowootwartym oknie wgrywam oba edytowane pliki.

I bawię się suwakami wedle uznania — tak aby mi się podobało.

Tutaj sobie podziękuj — krótka nazwa pliku z GraXperta, to mniejsze okienko. 😉

Następnie nagrywam nowoutworzony plik jako nowy plik fit oraz jako plik TIFF 16-bit do dalszej obróbki w Lightroomie. To taka strzałka w dół obok przycisku Save.

Komety

O tym w następnym odcinku

Seestar – komety

W mrokach wszechświata posępnych i czarnych, Gdzie mieszka nicość, lęk i tajemnica, Krąży kometa, wieczna tułacznica Pośród przestworzy międzyplanetarnych. I choć, pijana tą szaloną jazdą, Wlecze za sobą warkocze z płomieni, Nigdy nie zetknie się w wiecznej przestrzeni Z drugą kometą, ze słońcem lub gwiazdą. I tylko czasem, gdy losy tułacze Zbliżą jej drogi do dróg naszej ziemi, Nie mogąc dotknąć jej rękami swemi Deszczem złocistych meteorów płacze. I dusza moja w krążeniu dalekiem Między miljony tylu dusz rzucona, Chociaż wyciąga świetliste ramiona, Nigdy nie może zetknąć się z człowiekiem! Henryk Zbierzchowski, Kometa Jestem osobą leniwą. Zwłaszcza jeśli chodzi o sprawy związane z dużą cierpliwością. Gdy przeczytałem pierwszy poradnik jak stackować pliki fit […]

Zapraszam do zapoznania się z moimi innymi wpisami dotyczącymi teleskopu Seestar.

A jeśli masz jakieś uwagi, pytania, to napisz do mnie. Na pewno odpiszę. 🙂

Seestar S50 – Argilus

… countdown…

I trochę chwalenia się na koniec. 😉

From Balcony Dreams to Deep Space — Marcin’s Seestar Story

Discover how Marcin Trzaska, a retired officer in urban Poland, used the Seestar S50 to capture galaxies and quasars from his balcony—proving the universe isn’t just for pros, but for anyone who dares to look up.

1. Zawsze chciałem to gdzieś wykorzystać. To wstęp do książki Tomek u źródeł Amazonki 😉 ↩︎
2. Może kiedyś to opiszę ↩︎